Gefermenteerde voeding. Waarom wel of niet?

Als jullie mij volgen op Instagram, dan weten jullie wel dat ik het leuk vind om te bakken met zuurdesem. Maar naast zuurdesem, vind ik het ook leuk om te ontdekken welke andere gezonde en gefermenteerde dingen er zoal te maken zijn. Er zijn ontzettend veel mogelijkheden. Daarom leek het mij leuk, en zeer interessant, om hier weer een blogreeks van te maken. Deze keer over gefermenteerde voeding. In deze inleidende blog zal ik allereerst ingaan op wat het is en wat je nodig hebt om het te maken. Ik zal ook kort noemen welke gefermenteerde voeding er zoal bestaat. Of althans, waar ik weet van heb, haha. In de blogs die volgen zal ik dieper ingaan op de verschillende soorten voeding en daar ook het een en ander, zoals een recept bijvoorbeeld, over delen.

Het proces van fermentatie

Heel kort door de bocht is fermenteren het gecontroleerd laten rotten van voedsel. Klinkt een beetje raar wellicht, maar dat is het wel. Fermentatie is namelijk een proces waarbij koolhydraten worden omgezet in zuur of alcohol. Denk aan zuurdesem voor het zuur en kombucha of de wijn van vroeger voor de alcohol. En dit zijn slechts enkele voorbeelden. Dit fermenteren gebeurt dus door middel van bacteriën, schimmels en gisten. Dit klinkt waarschijnlijk niet zo fris, net als het rotten, maar eigenlijk is het proces super gezond en heel goed om voedsel lang te bewaren. Vroeger was dit dan ook een heel belangrijke manier om voedsel te bewaren. Doordat we tegenwoordig een koelkast en vriezer hebben en sowieso gewoon naar de supermarkt kunnen gaan, is de kunst van het fermenteren een beetje uit het oog verloren. En dat terwijl het super gemakkelijk, leuk en interessant is om te doen. Over de gezondheidsvoordelen heb ik het dan nog niet eens gehad. Daar kom ik zo uiteraard op terug.

Er zijn verschillende manieren van fermenteren. Een aantal heb ik al genoemd, maar ik zal ze nu verder toelichten:

• Melkzuurbacteriën - deze bacteriën zorgen ervoor dat suikers (uit onder andere koolhydraten) worden omgezet in melkzuur. Dit proces moet plaatsvinden om yoghurt, kefir, zuurkool en kazen te maken. En dat zijn nog maar enkele voorbeelden, want ook in desembrood vindt dit proces bijvoorbeeld plaats. Er zijn heel veel soorten melkzuurbacteriën en daarom smaken al de genoemde soorten voeding dus anders. Maar het proces, het omzetten van de suikers in melkzuren, dat is wel hetzelfde.

• Alcoholgisting - Dit is een bekend proces dat veel mensen denk ik wel kennen. We zien het bijvoorbeeld gebeuren bij (rot) fruit. De suikers worden dan omgezet in alcohol. Dit kan ook met granen en andere koolhydraten, omdat koolhydraten ook een natuurlijke vorm van suikers zijn. Er zijn verschillende soorten gisten, waardoor er van alles kan worden gefermenteerd op deze manier. Na de alcoholgisting kan de alcohol, middels een azijnzuurbacterie, nog omgezet worden in azijn. Er wordt dan gesproken van een dubbele fermentatie. Hier is zuurstof voor nodig. Dit proces gebeurt bijvoorbeeld bij het maken van kombucha.

Dit zijn voor ons de bekendste vormen van fermenteren. In andere landen, met name in Azië, wordt er ook gefermenteerd met schimmels. Hoewel wij natuurlijk wel schimmelkazen kennen, is dit voor ons verder niet bekend. Daarom zal ik er verder niet op in gaan.

Een starter cultuur

Een startercultuur is een mix van specifieke bacteriën en gisten die verantwoordelijk zijn voor de fermentatie van allerlei soorten voeding. De micro-organismen voegen niet alleen allerlei smaken, texturen en geuren toe, maar zorgen er ook voor dat de voeding langer houdbaar is. De micro-organismen, ook wel de bacteriën genoemd, zorgen dus voor die fermentatie. Als we het hebben over gisten en melkzuren, dan hebben we het over micro-organismen. Een starter cultuur is nodig om te fermenteren. De bekendste starter cultuur is denk ik wel een zuurdesem starter. Hiermee kan het brooddeeg worden gefermenteerd.

De gezondheidsvoordelen van fermenteren

• Natuurlijke probiotica - Probiotica zijn de natuurlijke, levende organismen in ons lichaam. Bacteriën dus. In ons lichaam hebben we goede en slechte bacteriën. Als we probiotica tot ons nemen, dan heeft dit een positieve invloed op onze gezondheid. En dan met name onze darmen. Want die zitten vooral vol met bacteriën.

• Beter te verteren door onze darmen - Door het fermenteren, worden lactose en gluten afgebroken. Hierdoor is het voor ons lichaam, en dan vooral onze darmen, gemakkelijker om te verteren. Deze hebben dan namelijk minder last van het afbreken van deze stoffen. Veel mensen met een glutenallergie kunnen hierdoor wel, of in elk geval beter, tegen bijvoorbeeld zuurdesembrood.

• Verhoogde voedingswaarde - Door het fermenteren komen er extra voedingswaarden in de voeding. Met name door de hoeveelheid vitamines.

• Micro-organismen breken gifstoffen af - Dit spreekt wel aardig voor zich denk ik. Doordat de gifstoffen worden afgebroken, is het gezonder voor ons lichaam. En zal ons lichaam wederom minder moeite hebben met het verwerken van gefermenteerde voeding.

Persoonlijk zie ik alleen maar voordelen in fermenteren. H et is leuk, leerzaam én gezond. Natuurlijk kost het soms wat extra tijd, maar dat vind ik juist mooi. We moeten er wat voor doen en dat geeft ontzettend veel voldoening. Dus ik zou zeggen: "waarom niet?" Daarom hoop ik de komende tijd een aantal blogs met jullie te delen over verschillende dingen die je kunt fermenteren. Ik hoop dat jullie daar net zo enthousiast van worden als ik.